Londra Üniversitesi Royal Holloway ve Almanya Osnabrück Üniversitesi araştırmacıları, nerede yetişirse yetişsin sağ kalmak için iki ayrı mekanizma kullanan bir bitki keşfetti. Kaya gülü (İng. stone cress) adıyla da bilinen Aethionema arabicum bitkisi üzerinde yaptıkları incelemeleri New Phytologist dergisinde yayımlanan bir makalede özetleyen ekip, bu bitkinin tohum ve meyve saçma stratejilerinin benzersiz olduğunu belirtiyor.

Bitki türlerinin çoğu, çevreye uyumlanmış tek bir çeşit meyve ve tohum üretir. Ama kaya gülü bitkisi iki farklı boyda meyve üretiyor: Yarılarak açılan bir büyük meyve ve çimlenmeye uygun bir yaşam alanı bulana dek kapalı kalan bir küçük meyve. Farklı olan sadece meyveler de değil; meyvelerin içlerinde taşıdığı tohumlar da farklı oluyor. Büyük meyve salgı kaplı çok sayıda tohum taşırken, küçük meyve kaplanmamış tek bir tohum taşıyor.

Royal Holloway’deki Biyolojik Bilimler Okulu’ndan Waheed Arshad, Ağustos 2018’de Kanada’da gerçekleştirilen bir konferansta elde ettikleri bulgulardan şöyle söz etmişti: “Aynı bitki tarafından, aynı anda kullanılan, birbirine gayet zıt iki farklı dağılım mekanizmasını açığa çıkardık. Salgı kaplı tohumlar toprağa yapışıp, etkisel olarak dağılımı engellerken, küçük meyve bir bütün olarak rüzgar veya su akıntılarıyla yayılarak dağılımı artırıyor.”

Saçılan tohum veya meyve, çoğu zaman bir bitkinin yaşam döngüsünde yolculuk edebileceği tek evre olur. Dolayısıyla, bu evredeki yayılımın uzun vâdeli ekolojik ve evrimsel sonuçları vardır. Bu ilginç görüngünün klasik bir örneği bildiğimiz papatyadır. Bir papatyaya yakından bakarsanız, çiçek başının dış halkasının aslında çok sayıda çiçekten oluştuğunu görebilirsiniz; onlara “ışın çiçekçikleri” (İng. ray florets) adı verilir. İçteki çember ise daha da küçük olan “göbek çiçekçikleri“nden (İng. disc florets) oluşur. Bu iki çiçekçik türü, çoğu zaman farklı morfolojik, yayılımsal, dinlenme ve çimlenme özelliklerine sahiptir.Kaya gülüne ilişkin yapılan yeni keşif, bitki-iklim etkileşimleri hakkındaki bilgimizi artırıp, öngörülemez ortamlarda sağ kalmak için “bahis garantileme“nin (İng. bet-hedging) rolünü incelemede Aethionema arabicum bitkisinin harika bir model organizma görevi görebileceğini ortaya koyuyor.