İzmir’in Karabağlar ilçesine bağlı kentsel ve ekolojik omurga olarak Meles Çayı koruma bandında yer alan Uzundere Havzası’ndaki heyelan ve kaçak hafriyatlar havzada tehlike saçıyor. Meles Deltası’nı besleyen Uzundere Havzası’nda yaşanan tehlikeyi Uzundere Harmanyeri Kentsel Koruma Derneği Başkanı Süleyman Gür ile konuştuk.
UZUNDERE DELTASI YOK MU OLUYOR?
Uzundere Deltası’nı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 540 hektarlık kentsel dönüşüm alanı ve AFAD’ın 4 Ekim 2021 tarihinde heyelan bölgesi olarak tescil ettiği alan oluşturuyor. Yine bölgede İzmir Büyükşehir Belediyesinin 122 hektar kentsel dönüşüm alanı bulunuyor.
Türkiye’nin en büyük kentsel dönüşümün parçası olan Karabağlar ilçesinde kentsel dönüşüm çalışmaları uzun süredir devam ediyor. Gür, kentsel dönüşüm alanındaki inşaat çalışmalarından ve yol yapımı sırasında oluşan tüm hafriyatların ve molozların delta alanına ve dere yatağına atılarak bölgenin hafriyat alanına dönüştürüldüğünü söyledi.
HAFRİYAT BÖLGESİNDE HEYELAN TEHLİKESİ
Uzundere Havzası’nın, İzmir Büyükşehir Belediyesinin hazırladığı raporlarda Melez Deltası Koruma Havzası’nın en uzun kollarından birisi ve ana kaynak merkez olduğunu hatırlatan Gür, “Alanın koruma altında olduğunu söylemek mümkün değil. Uzundere Deresi’nin merkezi, Uzundere’nin arkasındaki dağlardan geliyor” dedi.
Bu bölgenin üzerinde Büyükşehir Belediyesinin kaçak hafriyat moloz döküm sahası olduğunu belirten Gür, sadece bu bölgede değil aynı zamanda o hafriyat bölgesinde de heyelan tehlikesi bulunduğunu söyledi.
Kaçak işletmeler tarafından doldurulan dere yatağının, 2 Şubat 2021 günü yağan yağışla yaşanan tehlikenin boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdiğini ifade eden Gür, Uzundere bölgesinde yapılan kaçak hafriyatların, molozların yanı sıra inşaat firmaları tarafından yapılan kaçak köprülerin yıkılması nedeniyle bölgenin büyük zarar gördüğünü anlattı.
‘FOSEPTİKLER PATLAMIŞ, BÖLGEDE AĞIR KOKU HAKİM’
Uzundere Deltası’nın uç tarafında yer alan zeytinlikler ve alt bölgenin son kısmına uzanan dere tamamen tıkanmış. Bölgedeki foseptik çukurlarının patladığının altını çizen Gür, “Bölgede yaşanan zararların sonucunda yoğun bir koku, mikrop ortaya saçıldı. Selden sonra İzmir Valiliğine ve İzmir Büyükşehir Belediyesine yaptığımız başvurulara herhangi bir dönüş yapılmadığı gibi bu alanda herhangi bir rehabilitasyon çalışması yapılmadı. Adeta idareler ölü taklidi yapıyor” dedi.
‘İSTİNAT DUVARLARI ÇÖKTÜ’
Bu alanda yağışlar sonrası oluşacak selin tam anlamıyla bir felakete dönüşeceğini ifade eden Gür, “Bir an önce müdahale edilmezse ilk sel felaketinde bu alanda insan kayıplarının da olacağı ağır bir tabloyla karşılaşacağımızı bilmek için bilim insanı olmaya gere yok. Heyelan bölgesinin altına yaptığınız istinat duvarlarıyla engellemeniz mümkün değil. Şimdiden yıkılmış durumda. İstinat duvarının arkasına yığılan toprağın hiçbir anlamı yok. Bunun vebali önlem almayanlarındır” diye konuştu.
Yeşildere ve Meles Havzası’nı besleyen dere yatağının normalde geniş olmasına rağmen istinat duvarlarının çökmesiyle dere yatağının birçok noktası son yağışlarla birlikte daralmış,
Uzundere Köprüsü ve fuar alanının tam karşısında yer alan Aktepe Emrez bölgesinde de dere yataklarının önü çökmelerle kapanmış.
UZUNDERE TAŞKIN RİSK HARİTASINDA
Uzundere Deresi, Meles Çayı ve dolayısıyla bu deltayı besleyen dereler içerisinde 100 ve 500 yıllık taşkın risk haritası içinde en yüksek riski barındırmaya devam ediyor. İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesinin 2 Şubat 2021 günü İzmir’de yaşanan sel felaketi hakkında yayımladığı raporda, su baskınlarında kent hayatının ciddi oranda etkilendiğini kamuoyuyla paylaşmıştı. Raporda taşkın sebepleri ve nedenleri bölümünde belirtilen noktalardan biri de Uzundere-Emrez Deresi. Dere yatağının taşması ve yağmur suyu drenaj hatlarının yetersizliğine dikkat çekilerek, işyeri, konut hasarları ve yol yapı hasarları olduğu belirtilmiş.
