Türkiye’deki plastik atık ithalatı 2016 yılının başında 4 bin ton olurken, 2018 başında aylık 33 bin tona yükseldi. Aynı yılın ortalarında aylık 20 bin tona gerileyen plastik atık ithalatı son iki yıl içerisinde 5 kat artış gösterdi. Türkiye’ye en fazla plastik atık ihraç eden ülkeler ise sırasıyla, İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa ve Japonya oldu. 

Medya takip ve raporlama ajansı PRNet, plastik atık ithalatına yönelik yapılan raporu inceledi. PRNet’in Greenpeace verilerinden ve medya yansımalarından derlediği bilgilere göre, Türkiye’deki plastik atık ithalatının Çin’deki plastik atık ithalatı yasağından sonra yükseliş gösterdiği gözlemlendi. Atık ithalatı 2016 yılının başında aylık 4 bin ton iken 2018 yılının başında 33 bin ton olduğu ve aynı yılın orta aylarında 20 bin tona gerileyip sabit kaldığı saptandı. 

Türkiye’de plastik atık ithalatının 10 bin tonluk kısmı İngiltere’den gelirken, Çin’de başlayan yasaklarla birlikte, Malezya, Vietnam ve Tayland’ın kısıtlamalarının ardından Türkiye ile birlikte Endonezya ve Hindistan’da da ithalatın yüksek miktarda artışına sebep olduğu belirlendi. 

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD) 2015 yılında dair verileri, Türkiye'nin çöpünün sadece yüzde 1'ini geri dönüşüme yolladığını, gerisini ise katı atık sahasına gönderdiğini gösteriyor.

Türkiye en kötü 20 ülke arasında

Science dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Türkiye plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız ilk 20 ülke arasında. Çöpleri toplamakla yükümlü belediyeler, 2016'da 31 milyon ton çöp topladılar. Türkiye İstatistik Kurumu'na göre bu çöplerin sadece yüzde 9,8'i geri dönüşüme gönderildi.

Ambalaj atıklarının ayrı toplanarak geri dönüşüme kazandırılması amacı ile kurulmuş kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Pagçev'in genel müdürü Yağmur Cengiz, mevcuttakinden çok daha fazla sayıda atık toplama ve geri dönüşüm tesisine ihtiyaç olduğunu söylüyor. Şu an 751 lisanslı geri dönüşüm tesisi ve 566 atık toplama ve ayırma tesisi bulunuyor.

Değerlendirilebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği'nin (TÜDAM) başkanı Vedat Kılıç, Türkiye'ye ithal edilen plastik atıklardaki artışın bir yandan plastik sanayi için imkan oluşturduğunu söylüyor. Sektör son 2 yılda önemli oranda kârını artırdı ve yatırımlar yeni işyerlerinin açılmasını sağladı. Ancak ihraçların kontrol altında tutulması gerektiği konusunda uyarıyor.

Çukurova Üniversitesi'nden akademisyen Sedat Gündoğdu, plastik atıkların Akdeniz'de izini sürüyor. Araştırmalarına göre, Türkiye sahilleri tüm Akdeniz'deki en kirli sahiller.

Bunun nedenlerini tarımsal faaliyetler, az gelişmiş altyapı, kentleşmede artış ve yetersiz çöp değerlendirme politikalarına bağlıyor. Mersin, Adana ve Antalya Türkiye'deki diğer sahil kentlerinden daha fazla çöp üretiyor.  "Yoğun yağışlar bu çöpleri nehirler aracılığıyla denizlere taşıyor" diyor.

Gündoğdu, geri dönüşümün çözüm olmadığını, tek çözümün plastik atıkları azaltmak olduğunu söylüyor ve uyarıyor: "Aksi takdirde Akdeniz sahillerine gelen Avrupalılar da dahil herkes kendi çöpünde yüzmek zorunda kalabilir."