13 ülkeden oluşan bir grup ve Avrupa Birliği, yenilenebilir enerji, elektrik altyapısı ve düşük emisyonlu ulaşım gibi projeler geliştirenlere kredilerini geri ödemeleri için daha uzun süre verme ve sigorta için daha az ücret alma konusunda anlaştılar.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Başkanı Matthias Cormann, anlaşmayı “iklim hedeflerimizi güvence altına almada ticaret ve finans akışlarının etkisini artırmaya yardımcı olacak büyük bir kilometre taşı” olarak selamladı.
Ancak kampanyacılar, yeşil projelerin net bir tanımı olmadığını iddia ederek hidrojen ve karbon yakalama ve depolama (CCS) gibi teknolojilerin dahil edilmesini eleştirdiler.
Pek çok hidrojen ve CCS projesi fosil yakıt şirketleri tarafından yürütüldüğünden, potansiyel olarak çevreyi kirleten projeler için bu sektörün reformdan yararlananlar arasında olacağını iddia ediyorlar. Anlaşma, üye devletlerin ihracat kredi kuruluşları (ECA’lar) için kurallar belirlemekten sorumlu bir OECD grubu içinde güvence altına alınan bir reform paketinin parçası.
ECA’ların Etkili Rolü
Katılımcılar ABD, Fransa, Almanya, İtalya, Kanada, Birleşik Krallık, Japonya, Avrupa Birliği, Güney Kore, Yeni Zelanda, Avustralya, Norveç, İsviçre ve Türkiye’den oluşuyor.
Reformun, ulusal ECA’ların uygulamaya konmasından sonra bu yılın sonlarında yürürlüğe girmesi bekleniyor.
ECA’lar, ihracatçılara devlet destekli krediler, garantiler veya sigortalar sunarak yatırımları belirli sektörlere yönlendirmede oldukça etkili.
Bu, yüksek riskli kabul edilen ülkelerde veya sektörlerde hizmet ve mal satan şirketlerin aldığı riski sınırlar.
Reformlar, geri ödeme planlarında daha fazla esneklik getirecek ve sigorta teminatı için alınan minimum prim oranlarını ayarlayacak.
Belirsiz “İklim Dostu” Etiketi
Yayımlanan belge, hangi tür projelere olumlu yaklaşılacağına dair daha ayrıntılı bir açıklama yapmıyor. Örneğin, “temiz hidrojen” tanımı, yenilenebilir enerjiyle üretilen yeşil hidrojenden gazdan türetilen mavi hidrojene kadar değişebilir.
Bir OECD sözcüsü, üye devletlerin hâlâ anlaşmayı prensipte içerecek ve tüm detayları kamuoyuna açıklayacak nihai metni müzakere etme sürecinde olduklarını söyledi.
OECD patronu Matthias Cormann, reformların iklim dostu yatırımları desteklemek için kamu ve özel finansmanın ölçeklendirilmesine ve daha iyi hedeflenmesine olanak sağlayacağını söyledi. Avrupa Komisyonu, bunun “iki yılı aşkın müzakerelerin doruk noktası” olduğunu söyledi.
“Fosil Yakıt Sektörüne Yönelik Teşvikler”
Reformlar, fosil yakıt projeleri için kamu ihracat finansmanının sona erdirilmesi de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı değişiklikler için hükümetlere baskı yapan kampanyacılar tarafından hayal kırıklığıyla karşılandı.
Oil Change International’dan Nina Pusic, “OECD düzeyinde gerçekten iklim dostu projeler için daha iyi teşviklere ihtiyaç var, ancak burada kullanılan tanım konusunda endişeliyiz” dedi.
Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi’nde kıdemli bir avukat olan Steven Feit ise, fosil yakıt endüstrisinin iklim eyleminin ardından kendisini meşrulaştırmaya çalıştığı başlıca yolların karbon tutma, hidrojen veya amonyak olduğunu söyledi: “Bu projeleri ‘yeşil veya iklim dostu’ olarak etiketlemek, yanlış bir anlatıyı sürdürüyor.”
Son yıllarda ECA’lar, dünya çapındaki fosil yakıt projeleri için önde gelen bir kamu finansmanı kaynağı olduğu için eleştiri yağmuruna tutuldu.
Kampanyacılar tarafından derlenen verilere göre, G20 ülkelerinin ECA’ları, 2019 ile 2021 yılları arasında fosil yakıt projelerine (33,5 milyar dolar), yenilenebilir enerjiye (4,7 milyar dolar) göre yedi kat daha fazla ihracat finansmanı sağladı. 2021’de OECD grubu, ECA’ların kesintisiz kömürle çalışan elektrik santrallarına verdiği desteği sona erdirmeyi kabul etti.
Ancak kampanya yürütenler ve bazı ülkeler bunu daha da ileri gitmeye çağırdı. AB Konseyi, petrol ve gaz projeleri de dahil olmak üzere fosil yakıt sektöründeki projeler için resmi olarak desteklenen ihracat kredilerinin sona erdirilmesi için bir anlaşma çağrısında bulundu.
