Karadeniz Bölgesi'nde, 1987 yılında yapımına başlanan ve 20 yılda tamamlanarak 2007 yılında ulaşıma açılan 542 kilometre uzunluğundaki Karadeniz Sahil Yolu'nda çatlaklar oluştu. Deniz dolgusu üzerine inşa edilen Karadeniz Sahil Yolu'nun Trabzon, Rize ve Artvin geçişlerinde görülen çatlaklardan yağmur suyu sızarak yolun alt katmanlarına zarar vermemesi için karayolları ekiplerince özel zift enjekte ederek asfalttaki boşluklar dolduruldu. Rize'nin İyidere ilçesinde asfalt yolun yaklaşık 8 kilometrelik kısmında yapılan çatlak onarımı tamamlandı. Uzmanlar, kıyıya yakın deniz tabanından kum çekilmesi sonucu oluşan kıyı erozyonuyla yollarda çatlaklar oluştuğuna dikkat çekti, uyarılarda bulundu.
Nedeni: Deniz kumu çekilmesi
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Hidrolik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ömer Yüksek, yollarda çatlaklar oluşmasının nedeni olarak, kıyıya yakın bölgelerden kum çekilmesi olduğunu söyledi. Prof. Dr. Yüksek, "100 metre açıktan çekilen kumun kıyıyla ne alakası var diyemeyiz. Zamanla, buradan çektiğimiz kumu doğa bir şekilde kendisi dolduracaktır. Yeterince kum bulamazsa bu sefer kıyıyı oymaya çalışacak ve zaman zaman yolların altını oyacaktır. Siz yolun üst yapısını ne kadar sağlam yaparsanız yapın, altı oyulduğu zaman çatlaklar ve zamanla kırıklar meydana gelecektir. Kosterlere kum çekme ruhsatı verilirken teknik analiz yapılması önemli. Nereden ne zaman, ne kadar ve nasıl malzeme alınacağını tespit etmek gerekiyor. Doğaya herhangi bir yerden müdahale ederseniz başka bir yerde olumsuz etki olarak karşınıza muhakkak çıkar. Deniz kendine yapılanı yanına koymaz" diye konuştu.
Doç. Dr. Coşkun Eruz: Tehlike oluşabilir, heyelan şeklinde bir deniz dibi hareketi meydana gelebilir
Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Eruz de erozyonla taşıyan, derelerden gelen ve dalgaların kayaları aşındırmasıyla oluşan kumların plajları oluşturduğu ve derin denizlerin plaj kumlarını çekerek tabandaki boşlukları doldurduğunu anlattı. Deniz ortamındaki kumun gemilerle yerinden alınması halinde, denizin kıyıdaki kumu çekeceğini belirten Doç. Dr. Eruz, "Denizin dibinde boşluk olması mümkün değil. O boşluklar mutlaka dalga ve akıntı etkisiyle doldurulacaktır. Eğer orada dengeyi iyi kullanmazsanız orada oluşan boşluğun karşılığında balçık şeklinde bir yapıysa heyelan şeklinde bir deniz dibi hareketi meydana gelebilir. Ciddi boşluklar yaratılırsa kıyıdan aşırı bir kum taşınımı olursa kısmi tehlike oluşabilir" dedi.
"Balıkçılığa zarar verebilir"
Deniz tabanından kum çekilmesinin, mezgit ve barbun gibi dip balıklarının yuvalanma ve beslenme alanlarına zarar verebileceğine dikkat çeken Doç. Dr. Erzu, "Bu alanların tahsisinden önce ekolojik olarak balıkçılığa nasıl bir zarar verebileceğini, dip ekolojisine nasıl zarar vereceğini mutlaka inceleyip ona göre karar vermek gerekiyor. Çünkü tahribat olursa uzun vadede o bölgedeki balık yataklarına ve balıkçılığa da etki etmemesi mümkün değil" ifadelerini kullandı.
