İsrailli yetkililere ve uzmanlara göre İsrail, potansiyel olarak Yunanistan veya Türkiye üzerinden bir veya daha fazla boru hattı inşa edebilir veya Mısır üzerinden sıvılaştırılmış gaz sevkiyatını gerçekleştirebilir.
Ülkenin Enerji Bakanı Karine Elharrar, Fransız gazetecileri Avrupa’ya gaz satış potansiyeli hakkında konuşurken, “Kapasitemiz var ve elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağız” dedi.
AB ülkeleri Rus enerjisinden ne kadar çabuk vazgeçecekleri konusunda bölünmüş olsa da, bunu “mümkün olan en kısa sürede” yapmayı kabul ettiler. Bu arada Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’e göre blok, 2027 yılına kadar Rus fosil yakıtlarına olan bağımlılığını ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Bu nedenle AB, Rus gazını ikame edebilecek tercihler üzerinde çalışıyor.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid Atina’ya yaptığı ziyaretten sonra, “Ukrayna’daki savaş, Avrupa ve Orta Doğu enerji piyasasının yapısını değiştirecek. Enerji piyasasına ağırlık verecek ek ekonomik işbirliğini de inceliyoruz” dedi.
İsrail, yıllarca gaz ihracat rotaları oluşturmak için çalıştı. Ancak Türkiye ile ilişkilerin 10 yılı aşkın bir süre sonra olumlu yöne kayması bu durumu değiştirebilir.
Ankara yeni bir boru hattına ilgi duyduğunu ifade etti ve enerji bakanının önümüzdeki haftalarda İsrail’de olması bekleniyor.
Geçen yıla kadar İsrail Enerji Bakanı olan muhalefet milletvekili Yuval Steinitz’e göre, bir boru hattının maliyeti 1,5 milyar doları bulabilir ve inşa edilmesi iki ila üç yıl sürebilir.
Steinitz, “İsrail, Avrupa için daha fazla bağımsızlık ve zengin enerji kaynakları yaratmada kesinlikle ciddi bir faktör olabilir” dedi.
Türkiye’den diplomatik olarak uzak durulan yıllarda İsrail, 2020’de Yunanistan ve Kıbrıs ile İsrail’den Avrupa’ya gaz taşıyacak EastMed boru hattını inşa etmeyi amaçlayan bir anlaşma imzalamıştı.
Ancak Türkiye projeye karşı çıktı ve geçen hafta, üst düzey bir ABD’li diplomat projenin çok pahalı olacağını ve inşasının çok uzun süreceğini söyledi.
Steinitz’in yaklaşık 6 milyar dolara mâl olacağını ve tamamlanmasının yaklaşık dört yıl süreceğini söylediği proje için herhangi bir finansman sağlanmadı.
Bölgesel İttifaklar
Yunanistan ve bölgesel rakibi Türkiye gaz için rekabet ederken, İsrail’in sürdürmek ve güçlendirmek istediği bölgesel ittifaklar arasında dikkatli bir şekilde adım atması bekleniyor.
Tel Aviv’deki Bar-Ilan Üniversitesi’nden siyaset bilimci Elai Rettig, İsrail’in Türkiye ve Yunanistan’ı “dengelemesi” ve “her iki tarafla da sürekli konuşması ” gerektiğini söyledi.
Ancak Steinitz’e göre ülke aynı anda Yunanistan, Türkiye ve Mısır üzerinden ihracat yapabiliyor çünkü “üç kanaldan ihraç edecek kadar gazı var”.
Doğu Akdeniz’de yaklaşık 1.000 milyar metreküplük (bcm) gaz bulan İsrail, fosil gaz ithalatçısından ihracatçısına dönüştü. Şu anda iki büyük açık deniz sahası olan Leviathan ve Tamar’dan Mısır ve Ürdün’e küçük miktarlarda satış yapıyor.
İsrail’in Avrupa’ya gaz ihracatının kaynağı olacak Leviathan sahası, NewMed Energy ve ABD’li Chevron da dahil olmak üzere bir İsrail-Amerikan konsorsiyumu tarafından işletiliyor. NewMed Enerji CEO’su Yossi Abu geçtiğimiz günlerde “İsrail gazını Avrupa ve Asya’ya getirme” hedefini dile getirdi.
