Erzincan’ın İliç ilçesi Çöpler köyündeki Türkiye'nin en büyük ikinci siyanür havuzunda kapasite artırımına gidildi. Çöpler Altın Madeni'nde yılda 11 bin ton siyanür kullanılacak.

Anagold Madencilik ve Çalık Holding’in ortağı olduğu Çöpler Altın Madeni’nin kapasite artırımına ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu kararı verildi. İkinci kez yapılan kapasite artırımı kapsamında madenin faaliyet alanı genişletilecek, flotasyon (cevher zenginleştirme) tesisi kurulacak.

2 bin 447 futbol sahası büyüklüğü alanda çalışma yapacak

Birgün'den Gökay Başcan'ın haberine göre, kapasite artışıyla birlikte ülkenin en büyük altın madeni olacak projenin bedeli ise 1 milyon 162 bin 800 TL. Başvuru dosyasında Çöpler Köyü Kilisesi’ni ÇED sınırları içerisine alan şirket, değişikliğe gitti. Kiliseyi çalışma sınırları dışarısına çıkaran ancak hemen dibinde faaliyet yürütecek olan şirketin ÇED sınırları bin 747 hektardan oluşuyor. 13 yılda faaliyet alanını 2 buçuk kat artıran şirket toplamda yaklaşık olarak 2 bin 447 futbol sahası büyüklüğü alanda çalışma yapacak. 783,72 hektarı orman, 95,93 hektarı ise mera alanını kapsayan maden ocağı yerleşim yerlerinin yakının. Maden sahası Çöpler ve Sabırlı köylerine uzaklığı sadece 250 metre. Tarım arazilerini kimyasal zehre boğan şirket, sülfürik asit kullanımını yıllık 9 bin tondan 122 bin tona çıkaracak. Siyanür kullanımı ise yıllık 11 bin ton olacak. Madende ayrıca 16 çeşit çok tehlikeli kimyasal daha kullanılıyor. Halk arasında kezzap olarak kullanılan nitrik asit ise bir yıl içinde bin 50 kilogram kullanılacak. ÇED dosyasında yer alan bilgilere göre şirket, 10 adet evaporatör (buharlaştırıcı) inşa edecek. Bu evaportörler aracılığıyla zehir havuzuna biriken kimyasallar buharlaştırarak atmosfere salınacak.

"Sadece dağ keçisi zarar görebilir"

Bölgede yıllardır en önemli geçim kaynaklar arıcılık ve meyvecilik. Bölgede 2019 yılında yaklaşık 130 ton doğal bal üretimi gerçekleşti. Diğer geçim kaynağı meyvecilikte ise, yılda 120 ton üzüm, yaklaşık 600 ton elma, 234 ton ise armut üretimi yapılıyor. ÇED raporunda, sahada 19 memeli türü belirlendiği, bunlardan dağ keçisinin uluslararası kriterlere göre ‘zarar görebilir’; diğer 18 türün ise ‘düşük risk’ kategorisinde olduğu belirtildi.

İşçiler hakkını istiyor

Kapasite artırımına giden şirketin maden ocağının geçmişi işçi hakları ve çevresel zararlar açısından tartışılıyor. Yeni kapasite artırımını bölgede istihdam yaratacağı savıyla savunan şirket, birçok kez işçisini mağdur etti. 2019 yılında madende çalışırken ayağına sülfürik asit dökülen işçi işten çıkarıldı. Geçen nisan ayında ise maden işçileri, Anagold şirketinin yerli taşeronu Çiftay şirketinin ücret ve izin haklarının gasp edilmek istenmesine karşı kendilerini şantiyeye kapattı. İşçiler mesaili sistem nedeniyle düşen ücretlerinin artırılmasını, izin haklarının düzenlenmesini, sendika haklarının tanınmasını istedi.

"Akciğer ve bağırsak kanser vakaları artmış durumda"

Şirketin ÇED olumlu kararıyla kapasite artırımına gitmesine bölge halkından Sedat Cezayirlioğlu tepki gösterdi. Şirket ile yıllardır hukuksal ve bilimsel olarak mücadele ettiklerini belirten Cezayirlioğlu, bölgede artan akciğer ve bağırsak kanser vakalarına dikkat çekti. 29 Ekim’de bölgede bir buluşma gerçekleştireceklerini belirten Cezayirlioğlu şu ifadeleri kullandı: “Verdiği zarar itibariyle dünyada eşi benzeri olmayan bir maden burası. Burada siyanürden yüzlerce kat zararlı kimyasal kullanılır. Akciğer ve bağırsak kanser vakaları artmış durumda. İlçede tarım bitmiş durumda. 25 yılda dolması gereken kimyasal atık barajı 2 yılda doldu ve genişletmeye gittiler. Baraj, 650 futbol sahası büyüklüğüne çıkacak. 350 metre aşağısında Fırat nehri var. Atık barajını aktif fay hattı üzerine kurdular. Atmosfere verecekler bu atık barajında sülfürik asit ve siyanür kimyasallarını atmosfere verecekler. Çocuklarımız geleceğini ABD’ye peşkeş çekiyoruz. Bölge Çernobil’e dönmüş durumda.”