Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, doğal sit alanlarını koruma ve kullanma koşullarını yeniden belirledi. Bir çivi çakmanın bile yasak olduğu doğa harikası Kelebekler Vadisi, Akdamar Adası, Erzurum Narman Peribacaları gibi sit alanlarında artık bungalovlar ve çadır kampları yapılabilecek.
Bakanlık, 5 Ocak 2017 tarihli Doğal Sit Alanları Koruma ve Kullanım Koşullarına ilişkin İlke Kararı’nı, 16 Ekim 2019 tarihli yeni ilke kararıyla kaldırdı. Eski kararda sadece doğal sit alanları düzenleniyordu. Yeni kararla, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olan alanların kullanımı da düzenlendi. Bu alanlar, ‘kesin korunacak hassas alan, nitelikli doğal koruma alanı ile sürdürülebilir koruma ve kontrollü kullanım alanı’ olarak üç bölümden oluştu.
Hürriyet'ten Aysel Alp'in haberine göre Kesin Korunacak Hassas Alanlar, ‘gerekirse insanların bölgeye girişlerinin engellendiği, yapı yasağı getirilen mutlak korunması gereken alanlar’ olarak tanımlanıyordu. Ancak yeni kararda her iki ifade de yer almadı. İstanbul, İzmir, Antalya gibi şehir merkezlerindeki sürdürülebilir koruma alanlarında kentsel dönüşüm yapılacağı ancak yoğunluğun koruma amaçlı imar planlarında belirleneceği hükmü getirildi. Yeni ilke kararından koruma sınıf ve sınırlarının ‘ardışık 4 mevsim yapılan Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projeleri raporuyla belirlendiği’ vurgusu da çıkarıldı.
10 BİN METREKARE SINIRI
Nitelikli doğal koruma alanları tanımında büyük bir değişiklik olmadı; ancak bu alanlarda turistik amaçlı konaklamalara sınırlamalar getirildi. Turizm Tesisleri Nitelikler Yönetmeliği çerçevesinde kamping alanı mümkün hale geldi. Nitelikli doğal koruma alanı 10 bin metrekare ve üzeri yerlerde kampçı ünitesi (çadır, çadır-araba, oto karavan ve bungalov) başına hesaplanacak birim alanının en az 200 metrekare olacağı ifade edildi. Böylece 10 bin metrekarelik nitelikli doğal koruma alanında en az 50 bungalov inşa edilebilecek. Bungalovlar, 200 metrekarelik ünitenin en fazla yüzde 20’lik bölümünde yapılabilecek; yüksekliği 4.5 metreyi aşmayacak. Bungalov malzemesi de bölgenin dokusuna uygun olacak. 10 bin metrekarenin üzerindeki yerlerde ise asgari 200 metrekarelik ünite koşulu sürecek, bungalov büyüklüğü 45 metrekareyi, bungalov sayısı da 150’yi geçmeyecek.
ÜÇ KOŞUL
Uzmanlar, yeni ilke kararlarıyla sit alanlarındaki yapılaşmanın kurala bağlandığını belirterek Kelebekler Vadisi, Akdamar Adası, Sümela Altındere Vadisi, Kaş Saklıkent Kanyonu, Artvin Cehennem Vadisi, Muğla Milas, Gökova, Marmaris ile Erzurum Narman Peribacaları, Konya Alaaddin Tepesi, Trabzon Sera Gölü, İzmir Dikili Güvercin, İkizkardeşler, Kara ve Mardariç Adaları, Çeşme Dalyan, Trabzon Kadıralak Yaylası gibi yerlerin nitelikli doğal koruma alanı ilan edilen bölümlerinde üç koşulun yerine getirilmesi halinde bungalov ile çadır kampı kurulabileceğini söyledi.
ZORUNLU HALLERDE PATLATILACAK
Bakanlığın ilke kararında üçüncü grupta yer alan, Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanları’nda neler yapılabileceği de yeniden belirlendi. Eski kararda buralarda sanayi tesisi yapımı ile kum, çakıl, taş, maden ocağı açılabilirken yeni kararda bunlara sınırlama getirildi. Koşulları, kapsamı, süresi Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonları tarafından belirlenmek koşuluyla bu bölgelerde şu faaliyetler yapılabilecek:
Teknik rapor ile tespit edilmiş zorunlu hallerde delme ve patlatma yöntemleri kullanılabilecek. Habitat bölünmesi ile flora, fauna kaybının en aza indirilerek ekolojik koridor oluşturacak tedbirler alınacak. Ekolojik etki değerlendirme raporu hazırlanıp, ilgili yönetmeliklere uyulması koşuluyla madencilik faaliyetleri yapılabilecek.
