Türkiye‘de belediyeler, köyler, imalat sanayisi iş yerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve maden işletmelerince 2020’de 18,2 milyar metreküp su, doğrudan su kaynaklarından çekildi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılına ilişkin su ve atık su istatistiklerini açıkladı.

Buna göre, ülkede geçen yıl su kaynaklarından 9,8 milyar metreküpü soğutma amaçlı olmak üzere toplam 18,2 milyar metreküp su alındı.

Çekilen suyun 2018’de yüzde 56,2’si denizden, yüzde 22,9’u yer altı ve yüzde 20,9’u yüzey suları olmak üzere toplam yüzde 43,8’i tatlı su kaynaklarından temin edilirken, 2020’de ise yüzde 56’sı denizden, yüzde 22,5’i yer altı ve yüzde 21,5’i yüzey suları olmak üzere toplam yüzde 44’ü tatlı su kaynaklarından sağlandı. Geçen yıl denizden çekilen suyun yüzde 93,9’u soğutma amaçlı temin edildi.

Atık su deşarjı da arttı

Su kaynaklarından 2018’de çekilen toplam suyun yüzde 44,9’u termik santraller, yüzde 35,3’ü belediyeler, yüzde 15,3’ü imalat sanayisi iş yerleri, yüzde 2,2’si köyler, yüzde 1,4’ü maden işletmeleri ve yüzde 0,9’u OSB’ler tarafından alındı. 2020 yılında ise çekilen toplam suyun yüzde 45,4’ü termik santraller, yüzde 35,6’sı belediyeler, yüzde 14,2’si imalat sanayi iş yerleri, yüzde 2,3’ü köyler, yüzde 1,5’i maden işletmeleri ve yüzde 1’i OSB’lerce kullanıldı.

Tatlı su kaynaklarından çekilen suyun 2020 yılında yüzde 80,9’u belediyeler, yüzde 7,8’i imalat sanayisi iş yerleri, yüzde 5,2’si köyler, yüzde 4,7’si maden işletmeleri ile OSB’ler ve yüzde 1,4’ü termik santrallerce kullanıldı.

Alıcı ortamlara 15,3 milyar metreküp atık su deşarj edildi. Doğrudan alıcı ortamlara geçen yıl 9,5 milyar metreküpü soğutma suyu olmak üzere 15,3 milyar metreküp atık su deşarj edildi.

Söz konusu atık suyun yüzde 76,6’sı denizlere, yüzde 19,3’ü akarsulara, yüzde 1,1’i barajlara, yüzde 1’i foseptiklere, yüzde 0,4’ü göl/göletlere, yüzde 0,2’si araziye, yüzde 1,4’ü ise diğer alıcı ortamlara bırakıldı. Denize deşarj edilen atık suyun yüzde 80,5’i soğutma suyundan oluştu.

2018 yılında toplam atık suyun yüzde 51’i termik santraller, yüzde 30,8’i belediyeler, yüzde 14,7’si imalat sanayisi iş yerleri, yüzde 1,6’sı OSB’ler ve yüzde 1,1’i maden işletmeleri, yüzde 0,8’i köyler tarafından doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilmişti.

2020’de ise toplam atık suyun yüzde 52,2’sinin termik santraller, yüzde 30,9’unun belediyeler, yüzde 13,4’ünün imalat sanayisi iş yerleri, yüzde 1,6’sının OSB’ler ve yüzde 1,1’inin maden işletmeleri, yüzde 0,8’inin köyler tarafından doğrudan alıcı ortamlara deşarjı gerçekleştirildi.

Kanalizasyon arıtmalarının sadece yüzde 6.7’si gelişmiş

TÜİK, soğutma suyu hariç deşarj edilen atık suyun yüzde 79,7’sinin ise arıtıldığını açıkladı. Açıklamaya göre, geçen yıl deşarj edilen atık suyun yüzde 62’sini soğutma suları, yüzde 38’ini ise soğutma suları dışındaki atık sular oluşturdu. Soğutma suları hariç doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilen atık suyun yüzde 79,7’si arıtıldı.

Araştırmaya konu olan  1389 belediyenin 1362’sine kanalizasyon şebekesi ile hizmet verildiği belirtilen açıklamaya göre, kanalizasyon şebekesi ile toplanan 5 milyar metreküp atık suyun yüzde 49,2’si akarsuya, yüzde 38,5’i denize, yüzde 3,1’i baraja, yüzde 1,3’ü göl-gölete, yüzde 0,4’ü araziye ve yüzde 7,5’i diğer alıcı ortamlara deşarj edildi.

Kaynaklardan çekilen toplam 6,5 milyar metreküp suyun 3,9 milyar metreküpü içme ve kullanma suyu arıtma tesislerinde arıtıldı. Bu suyun yüzde 93,1’ine konvansiyonel, yüzde 6,7’sine gelişmiş, yüzde 0,2’sine ise fiziksel arıtma uygulandı.

Kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen 5 milyar metreküp atık suyun 4,4 milyar metreküpü atık su arıtma tesislerinde arıtıldı. Bunun yüzde 50,7’sine gelişmiş, yüzde 27,1’ine biyolojik, yüzde 21,9’una fiziksel ve yüzde 0,3’üne doğal arıtma yapıldı.

Arıtılan atık suyun yüzde 46,4’ü akarsuya, yüzde 42,8’i denize, yüzde 3’ü baraja, yüzde 1,2’si göl-gölete, yüzde 0,3’ü araziye ve yüzde 6,2’si diğer alıcı ortamlara deşarj edildi. Belediyelerce arıtılan atık suyun yüzde 1,6’sı sanayi, tarımsal sulama gibi alanlarda yeniden kullanıldı.

Belediyeler tarafından kanalizasyon şebekesi ile deşarj edilen kişi başı günlük ortalama atık su miktarı ise 189 litre olarak hesaplandı. Üç büyük şehirde ise günlük kişi başı ortalama atık su miktarı İstanbul için 248 litre, Ankara için 151 litre ve İzmir için 174 litre olarak kayıtlara geçti.

İçme ve kullanma suyu, kanalizasyon şebekesi

TÜİK’in açıklamasına göre, nüfusun yüzde 98,8’ine ise içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verildi. Buna göre, 2018’de belediye nüfusunun yüzde 98,6’sına, köy nüfusunun ise yüzde 99,4’üne olmak üzere toplam nüfusun yüzde 98,6’sına içme ve kullanma suyu şebekesiyle hizmet verildi. 2020’de ise belediye nüfusunun yüzde 98,7’sine, köy nüfusunun ise yüzde 99,3’üne olmak üzere toplam nüfusun yüzde 98,8’ine içme ve kullanma suyu şebekesiyle hizmet ulaştı.

Nüfusun yüzde 89,3’üne kanalizasyon şebekesi ile hizmet sunuldu.  2018’de belediye nüfusunun yüzde 90,7’sine, köy nüfusunun ise yüzde 55,5’ine olmak üzere toplam nüfusun yüzde 88,5’ine kanalizasyon şebekesiyle hizmet verilirken, geçen yıl belediye nüfusunun yüzde 91,1’ine, köy nüfusunun ise yüzde 59,1’ine olmak üzere toplam nüfusun yüzde 89,3’üne kanalizasyon şebekesiyle hizmet ulaştığı açıklandı.

Tüm belediyelere uygulanan 2020 Belediye Su İstatistikleri Anketi sonuçlarına göre, toplam 1389 belediyenin 1387’sinde içme ve kullanma suyu şebekesiyle hizmet sunuldu. Belediyeler tarafından su kaynaklarından içme ve kullanma suyu şebekelerine 6,5 milyar metreküp su çekildi. Çekilen suyun yüzde 40,9’u barajlardan, yüzde 29,3’ü kuyulardan, yüzde 15,6’sı kaynaklardan, yüzde 10,1’i akarsulardan ve yüzde 4’ü göl, gölet veya denizlerden sağlandı.

Türkiye’de 2018’de belediye nüfusunun yüzde 78,7’sinin, köy nüfusunun ise yüzde 10,2’sinin olmak üzere toplam nüfusun yüzde 74,5’inin atık suları arıtıldı. 2020’de ise belediye nüfusunun yüzde 77,7’sinin, köy nüfusunun ise yüzde 13,1’inin olmak üzere toplam nüfusun yüzde 74’ünün atık suları arıtılma işlemine tabi tutuldu.

Kişi başı çekilen ortalama su miktarı 228 litre

Belediyelerce içme ve kullanma suyu şebekesine çekilen kişi başı günlük ortalama su miktarı ise 228 litre oldu. Üç büyük şehirde ise çekilen kişi başı günlük ortalama su miktarının İstanbul için 190 litre, Ankara için 246 litre ve İzmir için 221 litre olduğu tespit edildi.