Elektrikli scooter ve bisikletler gerçekten çevreci mi?

İklim krizi ile yaygın ulaşım tercihleri arasında sıkı bir bağlantı var. Uluslararası Enerji Ajansı, karbon salımının yüzde 24'ünün ulaşım kaynaklı olduğunu vurguluyor.

Scooter ve elektrikli bisikletler genelde "çevre dostu" görülse de bu karmaşık ve tartışmalı bir konu. Bunun nedenlerinden biri, elektrikli scooter'ların kullanım ömrünün genelde düşük olması.

Geçen yıl Kuzey Carolina Eyalet Üniversitesi'nin yaptığı araştırmaya göre, kullanım ömrü boyunca elektrik scooter'lar otobüslere göre yolcu başına daha çok karbon emisyonu yaratıyor.

Sektörün en büyük aktörü Lime'ın CEO'su Wayne Ting ise şirketin yeni nesil scooter'ları için artık bunun geçerli olmadığını söylüyor. Bunun nedeni, yeni scooter'ların kullanım ömrünün artması.

Ting, insanları arabalarından inmeye davet ederek, "Ortalama bir scooter ya da elektrikli bisiklet kullanımı, araba kullanımındaki karbon ayak izinden çok daha azına sahip" diyor ve bunu daha da azaltmak zorunda olduklarını ekliyor.

Ting'e göre "iklim krizinin ulaşıma dayalı etkisini azaltmakta ciddiysek" elektronik bisikletler ve scooter'lar önemli bir rol üstlenebilir.

Berlin, Londra ve Paris'te toplanan verilere göre elektrikli bisiklet ve scooter yolculuklarının sayısında, Şubat'tan Haziran'a kadar yüzde 15 artış yaşandı.

Artışların bir kısmı mevsimsel olsa da seyahat edilen mesafelerin yüzde 68 artmış olması dikkate değer.

Deloitte araştırma şirketi adına sektörü takip eden Justine Bornstein, "Koronavirüs kaynaklı kısıtlamalar her şirket için olmasa da sektörün bütünü açısından yararlı oldu. Bisiklet ve scooter kullanımında belirgin bir artış var" diyor.

Salgın kaynaklı olarak yeni ulaşım yolları benimseyenlerin salgından sonra da aynı ulaşım biçimini sürdüreceği konusunda iyimserlik hakim.

Öte yandan scooter'ların artmasıyla yollardaki güvenliğin sağlanması yeni düzenlemeler gerektirebiliyor.

Fransa'da scooter kaynaklı ölüm oranlarını düşürmek ve scooter kullanıcılarının kaldırımları kullanmasının önüne geçmek ve yanlış yerlere park etmelerini durdurmak için yeni yasalar yürürlüğe girdi.

Londra ve New York'ta da benzeri sorunlara nasıl çözüm üretilebileceği tartışılıyor.

İngiltere'de, kısa süreli kiralanan scooter'ların yollarda kullanılabilmesi yasalarla düzenlendi. Kaldırımda scooter kullanmak ise yasaklandı.

Öte yandan Londra polis yetkilisi Simon Ovens, elektrikli scooter'ların "oldukça tehlikeli olmaya devam ettiğini" söyleyerek, kullanıcıların kask takmamasına ve yeterince trafik deneyimine sahip olmamalarına işaret etti.

Scooter üreticisi şirketler bu nedenle güvenli kullanım için çevrimiçi eğitimler düzenliyor ve yaygın kask dağıtımı için operasyonlara girişiyor.

Türkiye'de özellikle yaz aylarıyla birlikte yaygınlaşmaya başlayan elektrikli scooter'ların kullanımı bu hafta TBMM Genel Kurulu gündemine gelecek.

Scooter kullanımını düzenlemeyi amaçlayan tasarıya göre, scooter'larda yolcu taşımak yasaklanacak. İki elle kullanmak zorunlu tutulacak.

Kara yollarındaki bisiklet yollarında, bisiklet ve scooter kullanabilmek için 15 yaşını bitirmiş olmak gerekecek. Otoyol, şehirlerarası kara yolları ve azami hız sınırı saatte 50 kilometrenin üzerinde olan kara yollarında scooter kullanılamayacak.

Scooter'ların teşvik edilmesi ve kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla paylaşımlı elektrikli scooter'dan alınacak işgal harcı bedeli en az tarife üzerinden hesaplanacak. Belediyelerce bir scooter'dan günlük 16 lira 66 kuruş işgal harcı alınacak.

Belediyeler, elektrikli scooter ve bisikletler için ayrı yol, şerit ve şarj istasyonu yapmakla yükümlü olacak. Motosikletlerin bu yolları kullanmasına ise kısıtlama getirilecek.

Türkiye'de yaklaşık 3,5 milyon elektrikli scooter kullanıcısı bulunuyor.