Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nce 16 Aralık’ta, 1 ay süreyle askıya çıkarılan ‘Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi’ne ait 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı değişikliği’ ile ‘Aksaray ve Ankara illerine ait 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı’nın araştırma ve açıklama raporunda bölgedeki çevre sorunlarına dikkat çekildi. Raporda, Tuz Gölü’nü tehdit eden çevre sorunları; ‘yer altı sularını azalması’, ‘obrukların çoğalması’, ‘hidrolojik değişimler’, ‘kaçak kuyular’, ‘meteorolojik değişimler’, ‘su kirliliği’ ve ‘havzadaki tarım yapısı ve uygulamaları’ şeklinde 7 başlık altında anlatıldı.
33 YILDA 14 METRE AZALDI
Önceki yıllarda yapılan çeşitli araştırmalar doğrultusunda değerlendirilen çevre sorunlarının başını, yer altı sularının azalması çekiyor. Raporda, iklim, jeolojik, hidrojeolojik, tarım yapısı gibi farklı faktörlerin etkilediği belirtilen bu sorunla ilgili olarak, “Tuz Gölü ve çevresi için hayati önem taşıyan yer altı sularının bulunduğu Konya Kapalı Havzası’ndaki yer altı sularında son 33 yılda ortalama 14 metre azalma meydana geldiği tespit edilmiştir” ifadeleri kullanılıyor. Yer altı sularındaki azalma da obruk oluşumlarını tetikliyor ve zeminde su birikmelerine sebep oluyor.
1970’TEN 2010’A YÜZDE 50 DARALDI
Yer altı kaynaklarının yanı sıra gölü besleyen yüzey sularının bilinçsiz tüketimi de göl su seviyesini azaltıyor. Raporda, 1970’te 260 bin hektar araziye yayılan Tuz Gölü’nün, 2010’da ancak 130 bin hektar alanı kapladığını belirten bir araştırmaya da dikkat çekiliyor. Diğer yandan giderek azalan yağış miktarı, sıcaklık ve buharlaşma gibi meteorolojik değişimler de göl ve çevresini kuraklaşma ve çoraklaşma gibi risklerle karşı karşıya bırakıyor.
KAÇAK KUYULAR VE SULU TARIM ETKİSİ
Bölgedeki diğer bir sorun ise kaçak su kuyuları. Rapora göre 2018’de Konya Kapalı Havzası’nda 27 bin belgeli, yaklaşık 66 bin kaçak; Tuz Gölü Alt Havzası drenaj alanında ise 11 bin 611 belgeli, 16 bin 634 kaçak kuyu bulunuyordu ve bunlar, su kaynaklarının daha hızlı bir şekilde azalmasına neden oldu. Buğday, arpa, mısır, şeker pancarı ve çavdar gibi su isteyen ürünlerin ekiminin yoğun; kimyon, aspir, kanola, soya gibi tuza ve kuraklığa dayanıklı ürünlerin ekiminin az olması da su kaynaklarını azaltıyor.