Dünya'nın atmosferi 1980'den günümüze kadar 400 metre küçüldü!

Dünyamız, atmosferi oluşturan karmaşık gaz katmanları tarafından sarılıdır. Hayati öneme sahip atmosfer, bütün yaşamı korur ve besler. Ancak insanlık fabrikalar ve egzoz gazlarıyla yıllar içinde gezegenimizde büyük bir hasara yol açtı. Bilim insanları, atmosferimizin stratosfer katının hızla küçüldüğünü açıkladı.

Environmental Research Letters'da yayımladıkları çalışmada araştırmacılar, insan etkisine vurgu yaptı. İkinci atmosfer katmanındaki bu daralma, GPS uydularını ve radyo dalgalarını bozabilir.

Stratosfer kalınlığının küçülmesi daha önce yerel çalışmalar ile gösterilmişti. Ancak yeni çalışma, bu fenomenin küresel ölçekli ilk incelemesi. Araştırma ekibinden fizikçi Juan Anel, The Guardian'a verdiği demeçte, "Şok edici! Bu çalışma, 60 kilometreye kadar atmosferi etkilediğimizi gösteriyor" şeklinde konuştu.

Zira stratosfer, gökyüzünün 20 ila 60 kilometre yukarısında soluduğumuz atmosferik tabakayı (troposfer) örten bir katman. Stratosferin parçası ozon tabakası ise Güneş'ten Dünya'ya ulaşan radyasyonu emerek bizi zararlı Güneş ışınlarından korur. Ancak kloroflorokarbon gazlarıyla (CFC) ozon tabakası üzerinde büyük bir etkiye sahibiz.

Karbondioksit salınımı nedeniyle küçülüyor

Charl Üniversitesi atmosfer fizikçisi Petr Pisoft ve meslektaşları çalışmayı anlattı. Ekip, 1980'lerden bu yana, daha önce şüphelenilen ozon tükenmesinden ziyade karbondioksit (CO2) artışının stratosferin daralmasına neden olduğunu belirlemek için iklim modelleriyle birlikte uydu gözlemlerini kullandı.

Stratosfer, karbondioksite tepki olarak ısınmak ve genişlemek yerine soğur ve küçülür. Ekip, "Troposferde sera gazının neden olduğu ısınma, üzerindeki stratosferin genişlemesine ve ezilmesine neden oluyor" dedi. Bununla birlikte; stratosfere CO2 ulaşması gaz bileşiminin soğumasına ve birbirine daha yakın bir şekilde toplanmasına ve tüm katmanın küçülmesine neden oluyor.

Anel, "Makul bir iklim değişikliği senaryosuna göre gezegenimizin stratosferi 1980'den 2080'e kadar dikey uzantısının yüzde 4'ünü (1,3 km) kaybedebilir" dedi. Araştırmacılar, bu daralmanın stratosfer dinamiklerini veya radyasyon transferini etkileyebileceğini düşünüyor. Ancak bunun için daha fazla çalışmaya ihtiyaç var.