Türkiye'de binaların inşasına temel oluşturan, standartlarını belirleyen pek çok yasal düzenleme ardından şimdi de 'yıkımlara' ilişkin kapsamlı bir yönetmelik oluşturuluyor. Henüz taslak aşamasında olan yönetmeliğin 6 ay içinde yayımlanması beklenirken; uyum süreci nedeniyle yayımlanmasından 1 yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörülüyor. 'Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmelik' taslağında 'yıkım ruhsatı' uygulaması da sisteme giriyor. Hangi yapıların hangi yöntemle yıkılabileceğinden olası risklere karşı alınacak tedbirlere kadar düzenleme yapılan taslakta, yıkımı yapacak müteahhitler ise yıkım türü ve teçhizat yeterliliği bakımından sınıflandırılıyor.
Edinilen bilgiye göre, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Elazığ ve İzmir depremlerinin ardından hasarlı binaların çevreye zarar verilmeden güvenli bir şekilde yıkılmasından kazanılan tecrübeyle, bir 'yıkım yönetmeliği' hazırlanması için talimat verdi.
Ruhsat alınacak
Taslağa göre, yönetmelik kapsamında olan yapılar için öncelikle bir yıkım planı belirlenecek ve yıkım ruhsatı alınacak. Mal sahiplerince, bir yıkım müteahhidi ve yıkım işinin fenni mesuliyetini üstlenecek bir inşaat mühendisi ile anlaşılması yeterli olacak. Binaların yıkılmasında ana sorumlu yıkım müteahhidi olacak. Yönetmelikte yıkım planı kapsamı dışında kalan bazı yapılar da belirlendi. Buna göre, bodrum katı dışında en çok bir katlı olup, bina yüksekliği 6 metreyi aşmayan ve yapı inşaat alanı toplam 250 metrekareyi geçmeyen müstakil yapıların tam yıkımlarında, bir binada toplam alanı 250 metrekareyi ve kat inşaat alanının yüzde 10'unu aşmayan kısmi yıkımlarda yıkım planı düzenlenmeyecek ancak yıkım ruhsatı alınacak.
İdareler, yıkım planını inceleyecekler ve eksik ve yanlış bulunmuyorsa başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde yıkım ruhsatını düzenleyecekler.
Hatalı yıkıma ceza
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Vedad Gürgen, yeni yönetmelikle yıkım sektörüne çeki düzen verileceğini söyledi. Gürgen, "Bina yıkımı sırasında yandaki binanın zedelenmesi olaylarının üzerine bakanlığımız bu çalışmayı başlattı. Artık önüne gelen yıkım yapamayacak" dedi. Yıkımın kontrollü ve planlı yapılacağını vurgulayan Gürgen, "Yıkımı yapacak müteahhit sertifikalandırılacak. Herkes kendi teknik kabiliyeti ve kapasitesine göre yıkım yapabilecek. Hatalı yıkım yapanlara da ceza kesilecek" diye konuştu.
Komşuya bildirim
Yönetmelikte belirlenen yıkım sürecine göre, yıkım ruhsatı alındığı tarihten itibaren 3 ay içinde yıkıma başlanacak, 3 ay içinde yıkım tamamlanacak. Yıkıma başlamadan 7 gün önce İdareye bildirim yapılacak. İdare, komşu parsellerdeki yapılara 3 gün önceden bildirimde bulunacak.
Yıkım müteahhidi de sınıflandırıldı
Yıkım müteahhitleri de tıpkı yapım işinde olduğu gibi sınıflandırıldı. Taslağa göre, yıkım müteahhitlerinde sadece mesleki ve teknik yeterlilikler aranacak. Teknik yeterlik olarak makine, teçhizat ve ekipman durumu ile personel durumu değerlendirilecek. Mesleki yeterlik olarak son beş yıl içerisinde yapmış olduğu yıkım işlerinin toplamı esas alınacak. Yıkım müteahhitleri 'Y1, Y2 ve Y3' olmak üzere sınıflandırılacak.
Acil yıkılacakları kapsamıyor
Taslağa göre, afet riski altındaki yapılar 'acil yıkılması gereği' nedeniyle yönetmelik kapsamında yer almayacak.
Yönetmelik, yıkımlar sırasında çevreye zarar verilmemesi ve yıkım sonrasında ortaya çıkacak atıkların geri kazanımını da planlıyor. Bu kapsamda yıkım müteahhidine, yıkım faaliyetleri sırasında ve sonucunda ortaya çıkacak her türlü atığın kaynağında ayrılması, yeniden kullanımı, geri kazanımı, çevre lisanslı geri kazanım ve/veya bertaraf tesislerine gönderilerek yönetimi sorumluluğunu yüklüyor. Öte yandan yönetmelikte, yıkım esnasında toz emisyonu kontrolü, gürültü ve titreşim kontrolünün de kuralları belirleniyor.