Küresel sıcaklıklar bu ay rekor seviyelere yükseldi. Bu, potansiyel olarak 2023’ü şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıl haline getirebilecek bir El Niño öncesinde iklim krizine dair kaygı verici bir işaret.
Haziran ayında alınan küresel ortalama sıcaklık verileri, 1979 yılından bu yana aynı ay için daha önce kaydedilen seviyelerden neredeyse 1 derece daha yüksek. Ay henüz tamamlanmadığı için yeni bir Haziran rekoru kırılmayabilir. Ancak iklim bilimcileri, bu senenin 2016’yı geride bırakarak kaydedilen en sıcak yıl olarak adlandırılma eğiliminde olduğunu ve küresel ısınmanın güçlendiği bir deseni takip ettiğini söylüyor.
El Niño, Pasifik Okyanusu’nun belirli bölgelerinin ısınmasıyla birlikte dünya genelinde sıcaklıkların aniden yükselmesine neden olan doğal olarak tekrarlanan bir fenomen. Fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan uzun vadeli ısınma koşulları, El Niño aracılığıyla muhtemelen daha fazla etkilenecek.
Geçen hafta, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), El Niño koşullarının şu anda mevcut olduğunu ve önümüzdeki yılın başına kadar “kademeli olarak güçleneceğini” açıkladı. Pennsylvania Üniversitesi’nden iklim bilimci Michael Mann, fosil yakıt kullanımı ve karbon kirliliği ile gezegeni ısıtmaya devam ettiğimiz sürece genel küresel sıcaklığın daha da şiddetleneceğini belirtti.
Mann, “Küresel yüzey sıcaklığı anomalisi şu anda rekor seviyelerde veya buna yakın. 2023 çok büyük ihtimalle kayıtlardaki en sıcak yıl olacak” dedi ve ekledi: “Gezegeni fosil yakıt yakma ve karbon kirliliği ile ısıtmaya devam ettiğimiz sürece, bu muhtemelen gelecekte de hemen hemen her El Nino yılı için geçerli olacak.”
Finlandiyalı meteorolog Mika Rantanen ise, bu ay şimdiye kadarki aşırı sıcakların “olağanüstü” olduğunu ve bunun Haziran ayında rekor bir sıcakla sonuçlanacağının “oldukça kesin” olduğunu söyledi.
Bu yıl, Porto Riko’dan Sibirya’ya ve İspanya’ya kadar birçok yerde şiddetli ve rekor düzeyde sıcaklık dalgaları yaşandı. Kanada’daki kavurucu sıcaklık, geçtiğimiz hafta New York City ve Washington üzerinde toksik dumanla gökyüzünü karartan büyük yangınlara neden oldu.
NOAA’nın Çarşamba günü yayınladığı bir güncellemeye göre dünya, geçen ay 174 yıllık sıcaklık kaydında üçüncü en sıcak Mayıs’ı yaşadı. Bunun yanı sıra Kuzey Amerika ve Güney Amerika da tarihte kaydedilen en sıcak Mayıs ayını geride bıraktı.
NOAA, 2023 yılında yıllık bir sıcaklık rekoru ihtimalini yaklaşık %12 olarak değerlendirirken, yılın en sıcak 10 yıl arasında yer alacağını ve muhtemelen ilk beşte olacağını belirtti.
Dünya Meteoroloji Örgütü, Mayıs’ta yaptığı bir açıklamada önümüzdeki beş yıl içinde El Niño ve insan faaliyetleri kaynaklı emisyonların bir arada neredeyse kesin olarak yeni bir sıcak yıl rekoruna neden olacağını belirtti.
Ayrıca, ortalama sıcaklığın endüstri öncesi döneme göre 1.5 derece üzerine çıkma olasılığı da yüksek, ki bu hükümetler tarafından kabul edilen kritik bir eşik noktasıdır. Bu noktadan itibaren sıcaklık dalgaları, kuraklık, sel baskınları ve diğer iklim etkileri önemli ölçüde kötüleşecek.
Kara üzerinde insanlar sıcaklığı hissederken, denizlerde daha da dikkat çekici bir sıcaklık artışı yaşanıyor. NOAA, Mayıs ayında okyanus yüzey sıcaklıklarının art arda ikinci kez rekor düzeyde yüksek olduğunu doğruladı. Dünya yüzeyinin %70’ini kaplayan okyanuslardaki fazla ısı, genel küresel sıcaklıkları ve balık popülasyonlarını etkilerken mercan resiflerini ağartıyor ve kıyı deniz seviyelerinin yükselmesine neden oluyor.
NOAA’dan iklim bilimci Ellen Bartow-Gillies şunları söyledi: “Okyanuslar istikrarlı bir şekilde ısınıyor, ancak El Niño’nun güçlenmesini beklediğimiz düşünüldüğünde, kesinlikle endişe verici rekor sıcaklıklar görüyoruz. Bunun şüphesiz dünyanın geri kalanı üzerinde bir etkisi olacak.”
Bartow-Gillies, NOAA’nın Haziran ayı için henüz sıcaklık verilerini işleme almadığını ancak yüksek sıcaklığın bu ay devam edeceğinin öngörüldüğünü belirtti. El Niño’nun etkisinin yılın ilerleyen dönemlerinde daha belirgin hale geleceğini aktaran Bartow-Gillies, “Yıla oldukça sıcak bir başlangıç yapıyoruz, olağanüstü değil, ancak El Niño nedeniyle daha da sıcak bir dönem bizi bekliyor” dedi.