Büyük Bariyer Resifi’nin kitlesel ağartmaya maruz kalacağı tahmin ediliyor

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi‘nin (NOAA) tahminine göre Büyük Set Resifi‘nin büyük kısmındaki mercanlar, ocak ayının sonuna kadar, yalnızca yedi yıl içinde dördüncü kez kitlesel ağartmaya maruz kalabilir. 

Resifler üzerine çalışan bilim insanları, bulut örtüsü ve yağmur veya bir siklon dahil olmak üzere elverişli bir havanın mercanları serinletebileceğini ve tehdidi ortadan kaldırabileceğini umuyor. Ancak tahminler, resifin kuzey ve orta kesimlerinde biriken ısının, mercanların en geç ocak ayı sonunda ağarmaya başlamasına yetecek kadar yüksek olacağını gösteriyor.Guardian‘a konuşan Great Barrier Reef Marine Park Authority’nin baş bilimcisi Dr David Wachenfeld, su sıcaklıklarının şu anda “neredeyse her yerde” ortalamanın üzerinde olduğunu ve bazı bölgelerin 2C daha sıcak olduğunu söyledi: “Şu anda durum istediğimiz gibi değil, ancak değişen bir iklime sahip bir dünyada bu şaşırtıcı da değil.” 

Hava tahmini istasyonları, sıcaklıkları hızla düşürebilecek siklonları tahmin edemiyor. Wachenfeld, “Bulut ve yağmur diliyorum” ifadelerini kullandı.

Avustralya‘nın kasırga mevsimi, normal koşullarda kasım ayından nisana kadar sürüyor. Resifler de dahil olmak üzere ülkenin doğu tarafında, yılda ortalama dört siklon meydana geliyor. Ülkenin meteoroloji servisi, bu sezon ortalamadan daha fazla bir siklon meydana gelmesinin çok düşük bir olasılık olduğunu söylüyor.

NOAA’nın Coral Reef Watch servisi aracılığıyla yaptığı tahmine göre, ocak ayının üçüncü haftasında resif, Airlie Beach‘in hemen güneyinden Cape York‘un ucuna kadar – yaklaşık 1.300 kilometrelik bir mesafe – muhtemelen ağartılacak.

Tahminler, şubat ortasına kadar ise, Cairns’ten yukarı uzanan geniş alanların “2. Uyarı Seviyesi”nde olacağını gösteriyor. Bu, mercan ölümünün muhtemel olduğu düşünülen en yüksek ısı stresi seviyesi.

Avustralya’nın iklimi şu anda bir La Niña sisteminin etkisi altında ve Wachenfeld bunun tipik olarak resifin bulunduğu sulara daha fazla bulut ve yağmur getireceğini kaydetti: “Ama bunu bu yaz henüz görmedik. Tipik La Niña koşullarının devreye gireceğini umuyoruz. Önümüzdeki birkaç haftadaki hava olayları kritik.”

Mercan ağartma, aşırı ısıdan kaynaklanan bir stres reaksiyonu. Ağartma sürecinde, mercanlar, onlara renklerini ve besinlerinin çoğunu veren özel bir algden ayrı algılanıyor.

Mercanlar daha az şiddetli ağartmalardan kurtulabilse de araştırmalar, hayatta kalanların da giderek zayıfladığını gösteriyor. 2020, kaydedilen en yaygın ağartma yılı olmasına rağmen, Wachenfeld, sıcaklık seviyelerinin önceki dönemler kadar yoğun olmadığını ve bu nedenle düşük seviyelerde mercan ölümleriyle, resifin iyileşmesi için birkaç yıl kazandığını söyledi

The Australian Institute of Marine Science‘in yayımladığı son resif durum raporunda, 2021 yılında mercan miktarında bir artış ile ‘düşük seviyede rahatsızlık” görüldüğü belirtilmişti. Ancak mercan örtüsündeki bu artışın, ağartmaya eğilimli, daha zayıf ve hızlı büyüyen türlerin egemenliğinde olduğu da kaydedildi. .

Quenssland Üniversitesi‘nden Prof Peter Mumby, resifin iyileşme için kritik bir dönemde olduğunu, ancak NOAA’nınnın tahmininden endişe duyduğunu söyledi: “

“Bu kurum özellikle muhafazakar olma eğiliminde. Hepimiz başka bir ağartma olayı ihtimali karşısında herkes biraz depresif hissediyoruz.”

Aynı üniversitenin Heron Adası araştırma istasyonunun akademik direktörü Dr Selina Ward ise deniz suyu sıcaklıkların yükseldiğini ve yükseldiğini gördüğümde çok endişeleniyorum. Bu NOAA tahmini, muhtemelen bir ağartma olayı yaşayacağımızı ve yaz aylarında beklediğimizden daha erken geleceğini gösteriyor.”

Büyük Bariyer Resifi, tümü küresel ısınmanın neden olduğu artan okyanus sıcaklıklarından kaynaklanan 1998, 2002, 2016, 2017 ve 2020 olmak üzere beş kitlesel ağartma olayı gördü.

James Cook Üniversitesi’nin Mercan Resifi Çalışmaları için ARC Mükemmeliyet Merkezi’nden Prof Terry Hughes’un kasım ayında yürüttüü bir araştırmaya göre, 2.300 kilometrelik sistem boyunca tek tek resiflerin sadece %2’si 1998’den bu yana ağartmadan kurtuldu.

Hughes, NOAA tahmininin alışılmadık olduğunu, çünkü kuzeyde yoğunlaşan beyazlaşmanın erken bir başlangıcını öngördüğünü söyledi:

“Bir kitlesel ağartma olayını tetiklemek için artık bir El Nino’ya ihtiyacımız olmaması korkutucu – sadece küresel ısınmanın yönlendirdiği başka bir sıcak hava dalgasına ihtiyacımız var. Tropikler boyunca, bugün La Niña dönemlerinde ortalama deniz sıcaklıkları, 30 yıl önce El Niños sırasında olduğundan daha sıcak.”

Hughes’e göre, resifin kuzey kısımları bu yaz tekrar ağartılırsa, son yıllarda büyümeye başlayan genç mercanlar da risk altına girecek.

Tropical Queensland Müzesi’nde ekolojist ve resif bilimcisi olan Prof Tom Bridge ise NOAA tahminlerinin onu diğer yıllarda olduğu gibi ağartma olasılığı konusunda daha fazla veya daha az endişelendirmediğini söyledi:

“Artık her yıl daha sıcak. Her yaz, ağartmanın yağmurlar, kasırgalar ve sıcak hava dalgaları gibi havanın değişkenlerine bağlı olduğu bu zor durumda kalıyoruz.”

Geçen ay yapılan araştırmalar, küresel ısınma 2 derecenin altında tutulursa, resifin bazı kısımlarının bu yüzyılın ortasına kadar, on yıl içinde mercanları öldürmeye yetecek kadar yüksek sıcaklıklarla etkileneceğini göstermişti.

UNESCO’daki bilim danışmanları ise bu yılın başlarında resifin “tehlikedeki” dünya mirası alanları listesine alınması gerektiğini belirtti; ancak Morrison hükümetinin etkili lobiciliği yüzünden karar, en erken gelecek haziran ayına kadar ertelendi.

Mercan resifleri, iklim krizine en duyarlı ekosistemlerden biri olarak kabul ediliyor.