Environmental Research Letters (Çevresel Araştırma Mektupları) isimli bilimsel dergide yayımlanan ve gıda sistemlerinin iklim değişikliğine karşı hassasiyetini ele alan bir araştırma Avrupa'da aşırı sıcak havalar ve kuraklık nedeniyle mahsul kayıplarının son elli yılda üç katına çıktığını ortaya koydu.
Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülke ve İngiltere'yi kapsayan araştırmada 1961 ile 2018 yılları arasındaki tarımsal üretim verileri incelendi. Bu veriler kuraklık, sıcak dalgaları, sel ve kutup soğuklari gibi aşırı hava olaylarıyla karşılaştırılınca iklim değişikliğinin mahsul kayıplarına yol açtığı tespit edildi.
Bütün bu aşırı hava olaylarının kısmen etkisi olsa da, özellikle kuraklık ve sıcak dalgalarının mahsul üretimine etkisinin üç katına çıktığı belirlendi. Buna göre 1964 yılında yüzde 2,2 olan mahsul kayıpları 1990'larda yüzde 7,3'lere çıktı.
Kuraklığın sıklaştığı ve çok daha yoğun olarak gerçekleştiği vurgulanan araştırmada, "en şiddetli olaylar orantısız bir şekilde daha da şiddetlendi" denildi.
En fazla tahıllar etkilendi
Toplamda Avrupa'nın mahsul veriminin yüzde 150 arttığını belirten Lizbon'daki Nova Bilim ve Teknoloji Okulu'ndan Teresa Bras ise, aşırı hava olaylarında kayıpların mahsule bağlı olduğunu söyledi.
Bras, "AB'nin ekili alanının yüzde 65'ini oluşturan ve esas olarak hayvan yemi olarak kullanılan bir temel gıda ürünü olan tahıllar en ciddi etkilenen mahsul oldu" şeklinde konuştu.
Rapora göre bunlar diğer mahsullere oranla, kuraklık ve aşırı sıcak dalgaları olan dönemlerle bağlantılı olarak "sürekli olarak daha büyük kayıplar" gösteriyor ve her kuraklık yılında bu kayıplar yüzde 3'ün de üstüne çıkıyor.
Araştırmacılar bunun meyve, sebze ve asma gibi mahsullerin daha yaygın sulanmasıyla da açıklanabileceğini söylüyor.
İklim değişikliğinin aşırı hava olaylarını artırması beklenen araştırmaya göre bu, Avrupa'daki "dalga etkisi" küresel gıda sistemi ve gıda fiyatları üzerinde de etkili olacak.
İklim değişikliği gıda üretimini etkiliyor
Araştırma 2018 yılında Avrupa'daki aşırı sıcak dalgası ve kuraklığın tahıl üretiminde geçmiş beş yıl ortalamasına göre yüzde 8'lik üretim düşüşüne neden olduğuna dikkat çekiyor. Bu durumun "hayvancılıkta yem kıtlığına neden olduğu ve emtia fiyatlarında keskin artışa sebebiyet verdiği" belirtiliyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Organizasyonu gıda üretiminin iklim değişikliğine karşı "çok hassas" olduğuna dikkat çekiyor. 2015 yılında imzalanan Paris İklim Anlaşması'ndan bu yana geçen süreçte, küresel çapta tarihin en sıcak beş yılı yaşandı.
Geçtiğimiz günlerde Nature Geoscience dergisinde yayımlanan bir araştırmada Avrupa'da kaydedilen kuraklıkların bölgenin son 2 bin 110 yılda kaydettiği en şiddetli kuraklıklar olduğu ve 2015 yılından bu yana yoğunlaştığı belirtildi.