Çiftlik balıkçılığına son yıllarda yapılan yatırımlar ve teşvikler, Türkiye’yi alabalık üretiminde adım adım zirveye taşıyor. Su ürünleri yetiştiriciliği içinde yer alan alabalık yetiştiriciliğinde, özellikle Gökkuşağı Alabalığı üretimi Türkiye’de yaygınlaştı. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2021 yılında 134 bin 174 ton olan alabalık üretimi, 2022 yılında 190 bin tonu aştı. Diğer alabalık türlerinde de 2021’de 45 bin tonu denizlerde olmak üzere toplam bin 603 ton üretim yapıldı.
Türkiye İkinci Sırada
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2022 yılı yetiştiricilik verilerine göre Türkiye, İran’dan sonra en büyük ikinci alabalık üreticisi haline geldi. Türkiye’de en yoğun alabalık üretimi Elazığ, Muğla ve Samsun’da yapılıyor. Soğuk su ortamına sahip bölgelerde yapılan üretimin yaklaşık yarısı iç piyasada tüketiliyor. Kalan yarısı ise ihraç ediliyor. 2022’de 69 bin 380 ton alabalık ihraç edildi ve 451 milyon dolar gelir sağlandı.
Türk Somonu
Aynı dönemde ‘Türk Somonu’ olarak bilinen alabalık alt türü ihracatı toplam alabalık ihracatının yüzde 63’ünü oluşturdu ve 43 bin 663 ton olarak gerçekleşti. Parasal oran ise 312 milyon dolar olarak kaydedildi. Alabalık üretimi, levrek ve çipura üretimi ile yarışıyor ancak üretim artış daha yüksek seyrediyor. Özellikle Karadeniz kıyılarında yer alan ağ kafes tesislerinde son yıllarda artış gözlendi.
En Çok İhracat Rusya ve AB
Türkiye’nin en çok alabalık ihraç ettiği ülkeler Rusya ve AB üyeleri oldu AB üyesi ülkeler genellikle fileto gibi işlenmiş ürünleri tercih ederken, Rusya ‘taze soğutulmuş’ balık talebinde bulunuyor. Dikkat çeken bir başka nokta ise Rusya’nın alabalık yetiştiriciliğinde son yıllarda önemli adımlar atmasıydı. Rusya 2015-2020 arasında üretimini 30 bin tondan 90 bin tona çıkarmıştı. Ancak 2021 yılı verilerinde yüzde 50’lık bir düşüşle 55 tona geriledi. Rusya ayrıca 15 bin tonun üzerinde Atlantik Somonu üretimi de yapıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı, balık çiftçiliklerine hibe krediler ve yavru destekleri gibi teşvikler veriyor. Çevresel avantajlar nedeniyle alabalık üretiminin özellikle Karadeniz Bölgesi’nde yoğunlaşarak artması bekleniyor.