Kapadokya Alan Başkanı Birol İnceciköz, Göreme Açık Hava Müzesi ile Tokalı Kilise'nin önünden geçen yola alternatif olarak yapılan, eleştirilerin odağındaki yol çalışmalarına ilişkin konuştu. İnceciköz, "Burada peribacalarına zarar verme kesinlikle söz konusu değil. Bu yol üzerinde teknoloji ve bilimi kullanarak, arkeolojik jeoradar ve yüzey araştırması çalışmaları yaptık. Mevcut yolun alana ne kadar zarar verdiğini sizler de gördünüz. Bu zaten UNESCO raporlarında da belirtilmiş" dedi.
UNESCO'nun tavsiye kararları sonrası Nevşehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nce 2011 ile 2019 yılları arasında 2 ayrı karar alındı. Bu doğrultuda 1985'te Dünya Kültür ve Doğal Miras Listesi'ne alınan Göreme Açık Hava Müzesi ile Tokalı Kilise'nin önünden geçen yolun bölgeye zarar verdiği ve kiliselerdeki fresklerin dökülmesine neden olduğu için kapatılmasına karar verildi. Fakat tarihi bölgeden geçen yol, Göreme ile Ortahisar beldesini birbirine bağlayan tek güzergâh olduğu için kapatılamadı.
2019'da bölgenin korunması, tanıtılması, güzelleştirilmesi ve kaçak yapıların yıkılması için kurulan Kültür ve Turizm Bakanlığı Kapadokya Alan Başkanlığı, 2 tarihi yapının korunması için alternatif yol arayışına geçti. Bu kapsamda Göreme ile Ortahisar'ı birbirine bağlayan kadastral bir yol olduğu tespit edildi. Bu yolun alternatif yol olarak kullanılmasına karar verildi. 5 ile 7 metre genişliğindeki yolu 10 metreye çıkarmak için de İl Özel İdaresi'nce projelendirme yapıldı. Proje, geçen yıl ekim ayında Kapadokya Alan Komisyonu'nca onaylandı. Yeni yolun mesafesi 2,2 kilometre olarak belirlendi.
Bölgedeki kamulaştırma çalışmalarının ardından İl Özel İdaresi'nce yol yapımına başlandı. Saklı Kilise'ye 32 metre, peribacalarına ise 20 metredeki alternatif yolun kısa sürede tamamlanması planlanıyor. Yeni yolun bitmesinin ardından diğer yol, araç trafiğine kapatılacak.
"Tespit ve irdeleme çalışması başlattık"Söz konusu çalışmalar ile ilgili bilgi veren Kapadokya Alan Başkanı Birol İnceciköz, "1 Haziran 2019 yılında, 7174 sayılı Kanun Meclis'ten onaylanarak çıktı. Bu kanunun amacı; Kapadokya'nın tarihi ve doğal değerlerini korumak, ayrıca gelecek nesillere aktarmak. Kapadokya Alan Başkanlığı ise bahsettiğim bu amaca yönelik, tüm iş ve işlemleri yerine getirmek için kurulmuş bir kurum. Kapadokya Alan Başkanlığı olarak bölgede ivedilikle bir tespit ve irdeleme çalışması başlattık. Alanın tarihi ve doğal değerlerinin tespit edilmesi, bunların sorunlarının belirlenmesi, kaçak yapıyla mücadele ve buna benzer birçok iş ve işlemde faaliyetlerimizi bugüne kadar gerçekleştirdik" dedi.
"Alternatif yol güzergâhına ihtiyaç olduğu ortaya çıktı"Göreme ile Ortahisar beldesini birbirine bağlayan tek yola ilişkin İnceciköz, "Bu yolun tarihi ve doğal değerlere zarar verdiği, olumsuz etkisi olduğu çeşitli raporlarda belirlenmiş. O dönem faaliyette olan Koruma Bölge Kurulu, bu yolun kapatılmasına yönelik kararlar almış. Yolu kapatma önlemi başkanlığımızın görev ve sorumluluğunda olduğu için; bu yolu kapatma işlemlerine başladığımızda, ortaya şu çıktı ki; Göreme ve Ortahisar beldelerinde yaşayan iki nüfusun birbirine bağlayan tek yol güzergâhı burası oluyor. Şu anda alana zarar veren mevcuttaki yol için iki yerleşim alanını birbirine bağlayabilecek alternatif bir yol güzergâhına ihtiyaç olduğu ortaya çıktı. Biz de buna ilişkin Kapadokya Alan Başkanlığı olarak diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile iletişime geçerek, 'Bu sorunu nasıl çözeriz' diyerek masaya yatırdık. Bu konuyla ilgili çeşitli bilimsel çalışmalar yaptık" diye konuştu.
"Peribacalarının üzerinden yol geçiyor' ifadesi yanlış"Bölgeyle ilgili hazırlanan haritayı da paylaşan İnceciköz, şöyle konuştu:
"Bu elimdeki harita, alandaki doğal ve kültürel varlıkların hangi coğrafyalarda yoğunlaştığını gösterir. Haritada sarı ile işaretmiş olan bölgeler; peribacası ve kaya oluşumların yoğun olduğu vadilerimizdir. Koyu yeşille işaretlenmiş olan alansa Göreme Açık Hava Müzemiz ve Tokalı Kilise'nin olduğu en hassas bölgemizdir. Kırmızı işaretle geçen yol da mevcut yol güzergahımız oluyor. Şimdi coğrafyaya genel olarak baktığımız zaman; Uçhisar ile Ortahisar'ı, Ortahisar ile de Göreme'yi birbirine bağlayacak yol alternatiflerini ortaya koyduk. Burada arkeolojik ve bilimsel çalışmaları yaptık. Çalışma yaptığımız yeni yolumuzda herhangi bir kaya, mekan ya da oda gibi oluşumların olmadığını tespit ettik. Çeşitli basın yayın organlarında manipüle edildiği gibi 'Saklı Kilise'nin üzerinden yol geçiyor. Peribacalarının üzerinden yol geçiyor' ifadesinin yanlış olduğunu göstermek isterim."
"İki yerleşim alanını birbirine bağlamayı hedefledik"Yeni yolun Saklı Kilise'ye 32 metre mesafede olduğuna dikkati çeken İnceciköz, "Saklı Kilise'nin ölçekli rölövesine bakıldığında, bizim yol güzergâhımızla arasındaki mesafenin 32 metre olduğu anlaşılmaktadır. Zaten bizim bu çalışmamızda düşündüğümüz yerde, mevcutta bir yol vardı. Bu yolu 10 metre genişliğine çıkartarak, iki yerleşim alanını birbirine bağlamayı hedefledik. Bunu yaparken de Saklı Kilise, vadiler ve doğal oluşumlara mümkün olduğunca, hiçbir zarar vermeyecek şekilde hassasiyetle çalıştık. Yol güzergahımızı mevcut yoldan uzaklaştırarak, 32 metre mesafeden geçirdik" dedi.
"Şu an kullanılan yolda 7 tane tarihi kaya mekan tespit ettik"Mevcut olarak kullanılan yolun altında tarihi yapıların bulunduğunu açıklayan İnceciköz, "Şu an kullanılan yol güzergahının olduğu kısımlarda 7 tane tarihi kaya mekan, 6 tane de zarar görmüş kaya mekan olduğunu tespit ettik. Bunlar, Göreme Açık Hava Müzesi'nde bulunan mevcut kiliselerin devamı olan kaya mekanlar. Bunların ortaya çıkarılmasıyla ilgili de çalışmaları başlattık. Bu çalışmalarımız devam ediyor. Kapadokya Alan Başkanlığı'nın buradaki görevi; tarihi ve doğal güzellikleri koruyarak, kaçak yapıyla mücadele etmek. Bu bölgenin gelecek kuşaklara olduğu gibi aktarılmasını sağlamak üzere, bu misyonla çalışan bir kurumuz. Bu misyonumuzu gerçekleştirmek için de birçok çalışmayı hayata geçirmeye çalışıyoruz. 'Peribacaları yıkıldı, üzerinden yol geçti, tarihi dokuya zarar verildi' haberleri asılsızdır" diye konuştu.
"Buradaki çalışma kısa zamanda tamamlanacak"Yeni yapılan yol çalışmasının Kapadokya'ya zarar vermediğini anlatan İnceciköz, "Burada peribacalarına zarar verme kesinlikle söz konusu değil. Bu yol üzerinde teknoloji ve bilimi kullanarak, arkeolojik jeoradar ve yüzey araştırması çalışmaları yaptık. Mevcut yolun alana ne kadar zarar verdiğini sizler de gördünüz. Bu zaten UNESCO raporlarında da belirtilmiş. Kapadokya Alan Başkanlığı kurulmadan önce çeşitli kurullar mevcut yolun kapatılması konusunda kararlar almış. Bu Göreme Açık Hava Müzesi ve çevresi için bir sorundu. Bu sorunu çözmek üzere mevcuttaki yolu, 10 metre genişleterek, her türlü kaya mekandan uzaklaştırarak, iki yerleşimi birbirine bağlayarak projelendirme yaptık. Bizim burada yaptığımız aslında bir kurtarma projesi. Göreme Açık Hava Müzesi, Tokalı Kilise ve Kılıçlar Vadisi gibi bölgenin en önemli noktalarını bu şekilde kurtarıyoruz. Buradaki yol çalışması, kısa bir zamanda tamamlanacak. Bu yol tamamladıktan sonra şu an kullanılan yolu kapatıp, kaya kiliselerinin gün yüzüne çıkarılması için gerekli çalışmalara başlayacağız" ifadelerini kullandı.