Bilim insanları, küresel ısınma sebebiyle canlıların habitatlarında yaşanan değişimleri inceleyen kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdiler. 258 çalışmanın bir araya getirilmesiyle yaratılan BioShifts ismindeki veri tabanı, canlıların habitatlarındaki değişimi gösteren ilk kapsamlı analizin ortaya çıkarılmasını sağladı.
BioShift kullanılarak yapılan analizde 12.000 binden fazla bakteri, mantar, bitki ve hayvan türünün 30.000’den fazla habitat kayması yaşadığı görüldü. Yapılan analiz, deniz türlerinin karada yaşayan türlere göre küresel termal değişimlerden daha çok etkilendiğini de ortaya çıkardı.
Yapılan çalışmada, amfibilerin senede 12 metreden fazla, sürüngenlerin ise senede 6.5 metreden fazla kutuplara doğru hareket ettiği tespit edildi. Araştırmacılar, böceklerinse senede senede. 18.5 kilometre kutuplara doğru hareket ettiğini de tespit ettiler.
Deniz ve kara türlerinin toplu bir biçimde kutuplara doğru hareketini de inceleyen bilim insanları, deniz türlerinin kutuplara doğru senede 6 kilometre ilerlediğini belirlediler. Kara türlerinin kutuplara doğru hareketi ise senede yaklaşık 1.8 metre olarak tespit edildi.
Araştırmacılar, kara türlerinin kutuplara doğru hareketinin tahmin edilene göre daha hızlı olduğunu, fakat deniz türleriyle kıyaslandığında bu türlerin çok daha yavaş hareket ettiklerini söylediler. Deniz ve kara türleri arasındaki hız farkı çalışmada kendine özel bir yer buldu.
Deniz ve kara türlerinin kutuplara doğru hareketindeki farkı ortaya çıkaran nedenler
Bilim insanları, kara ve deniz türleri arasındaki bir uyumsuz hareketin birkaç sebepten dolayı olabileceğini düşünüyorlar. Aradaki farkı ortaya çıkarak ilk neden kara ve deniz canlılarının sıcaklık duyarlılık farkı olabilir.
Su, ısıyı havaya göre 25 kat daha etkili bir biçimde iletebiliyor. Bu sebeple birçok kara canlısı vücut ısısını kolayca düzenleyebiliyor. Fakat deniz canlıları vücut ısılarını bu kadar kolay bir biçimde düzenleyemiyorlar. Küresel ısınmanın ortaya çıkardığı bu vaziyet karada yaşayan soğuk kanlı canlıların da Dünya’nın değişen sıcaklıklarından fazlasıyla etkileneceğini ortaya koyuyor.
Denizde yaşayan canlılar, ihtiyaç duyulması halinde karadaki hayvanlara göre çok daha kolay bir biçimde göç edebiliyorlar. Fakat insan faaliyetleri, karadaki canlıların göç hareketlerini önlüyor yahut bir biçimde daha yavaş bir biçimde yaşanmasına neden oluyor.
Çalışmaya katılan bilim insanları, karadaki habitat kaybı ve arazi kullanımındaki değişikliklere bağlı parçalanmaların, kara türlerine sıcaklık değişim bölgelerini izleme kabiliyetini engelleyebileceğini söylüyorlar.
Araştırmacılar, biyolojik çeşitliliğin tekrardan dağılması senaryolarını ve gelecekteki iklim değişikliğinin insan refahı üstündeki neticelerini iyileştirmek için bu karmaşık etkileşimlerin dikkate alınması ve incelenmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Küresel ısınma deniz türlerinin büyük bir felaketle karşılaşmasına neden olabilir
Deniz türlerinin sıcaklık değişimlerinden daha çok etkileniyor olması, iklim değişikliği sebebiyle deniz türlerinin korkunç ve geniş kapsamlı bir felaketle karşılaşmasına neden olabilir. Dünya’daki canlı hayatın tarihinde çok daha büyük felaketlerin olduğu düşünüldüğünde bu çok da enteresan bir senaryo olmayabilir.
Günümüzden ortalama 250 milyon sene önce yaşanan Permiyen-Triyas Yokoluşu’nda büyük bir felaket tablosu ortaya çıkmıştı. Bu kitlesel felaket esnasında bütün deniz türlerini yüzde 96’sı, karadaki omurgalıların ise yüzde 70’i yok oldu. Bilim insanları, oksijen seviyelerinin çok düştüğü bu felaket esnasında deniz türlerinin yalnızca çok küçük bir kısmının aynı yerlerde kaldığını söylüyorlar.
Bugüne baktığımızda ise sıcaklık arttıkça kutuplara doğru hareket eden deniz türlerinin gelecekte yaşayabileceği soğuk suyun tükenme riskinin olduğu görülüyor. Tabii ki soğuk suyun azalmasına benzer bir vaziyetle kara türleri de karşı karşıya. Araştırmacılar, yüksek bölgelerde yaşayan kara türlerinin küresel ısınmadan daha çok etkilendiğini söylüyorlar.
BioShifts, etkileyici bir veritabanı olmakla birlikte sınırlı perspektife sahip
Bilim insanları, yarattıkları veritabanının etkileyici olduğu kadar ciddi sınırları olduğunu ifade ediyorlar. BioShift’i yaratmak için kullanılan meta-analiz, Dünya üstündeki bilinen hayatın yalnızca yüzde 0.6’sını kapsıyor. Bilim insanları, araştırılan hayvanların büyük bir kısmının kuzey yarımkürede yaşayan hayvanlar olduğunu da söylüyorlar.
Çalışmayı düzenlenen bilim insanları, veritabanının sınırlarının olduğunu söylemekle birlikte büyüyen iklim krizi sebebiyle hayvanların yeni hayat alanları bulmakta zorlandığını iyi bir biçimde gösterdiğini de belirtiyorlar.