Potansiyel olarak zararlı binlerce kimyasal, kampanyacıların şimdiye kadarki en güçlü olarak tanımladığı yeni kısıtlamalar altında yakın zamanda Avrupa’da yasaklanabilir.
Bu yılın başlarında bilim insanları, kimyasal kirliliğin küresel ekosistemlerin çöküşüne neden olabilecek “gezegen sınırını” geçtiğini açıkladı.
AB’nin Pazartesi günü yayımlanan “kısıtlama yol haritası”, kanserler, hormonal bozulma, üreme bozuklukları, obezite, diyabet ve diğer hastalıklarla bağlantılı toksik maddeleri yasaklamak için mevcut yasaları kullanarak durumu tersine döndürmek için ilk adım olarak tasarlandı.
Sanayi grupları, Avrupa Çevre Bürosu’na (EEB) göre dünyanın “şimdiye kadarki en büyük toksik kimyasal yasağını” oluşturacak olan yeni teklif kapsamına yaklaşık 12 bin toksik kimyasalın girebileceğini söylüyor.
Büronun kimyasallar politikası yöneticisi Tatiana Santos şunları söyledi: “AB’nin kimyasal kontrolleri genellikle çok yavaş ama AB şimdiye kadar gördüğümüz en cesur detoksu planlıyor. Petrokimya endüstrisi lobicileri şu anda masada konuşulanlar karşısında şaşkınlık içinde. Teklif, üretilen hemen hemen tüm ürünlerin güvenliğini artırmayı ve okullarımızın, evlerimizin ve iş yerlerimizin kimyasal yoğunluğunu hızla düşürmeyi vaat ediyor.”
Plan, su şişeleri gibi ürünler için kullanılan sert plastiklerin içindeki alev geciktiriciler, PVC ve bisfenoller gibi kimyasalların tüm alt kategorilerini ve doğada bozunmaları çok uzun sürdüğü için “sonsuz kimyasallar” olarak bilinen PFA‘ları da kapsayacak.
Bunların tümü, Avrupa Kimyasallar Ajansı tarafından kısıtlamada dikkate alınacak bir “detaylı listeye” alınacak. Yasaklı maddeler listesi, ajans tarafından düzenli olarak gözden geçirilecek.
Yeni belgede tanımlanan kimyasallar arasında gıda ile temas eden malzemelerdeki maddeler, tek kullanımlık bebek bezleri ve çocuk oyun alanları için granüllerdeki PAH’lar (polisiklik aromatik hidrokarbon) yer alıyor.
Ancak sanayiciler, programın kimyasal gruplara odaklanılmasının, bir dizi sentetik madde kullanan güneş kremleri ve parfümler gibi market ürünlerini de etkileyebileceğini savunuyor.
Kozmetiklerin ötesinde, etkilenen ürünler arasında boyalar, temizlik ürünleri, yapıştırıcılar ve böcek ilaçları yer alabilir.
Europe’s Reach sistemi halihazırda dünyanın en kapsamlı kimyasal sicili. Cefic ticaret grubu tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yeni yasaklar sektörün yıllık yaklaşık 500 milyar Euroluk (420 milyar sterlin) cirosunun dörtte birinden fazlasını olumsuz yönde etkileyebilir.
Cefic sözcüsü Heather Kiggins, “Kısıtlamalardan bazıları endüstri ve mal tedarik zincirleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir” dedi.
Endüstri, kısıtlamalara yönelik daha dar hedefli bir yaklaşımı ve daha güvenli alternatif ürünler geliştirmeye yardımcı olacak teşvikler ile ithalat kontrollerini savunuyor.
Bununla birlikte, Avrupa Kimyasallar Ajansı, kimyasallarla gruplar halinde ilgilenmeyi tercih ediyor çünkü kimya firmaları daha önce kimyasal bileşimlerini değiştirerek tehlikeli olabilecek, ancak daha sonra düzenlenmesi için uzun yasal mücadeleler gerektiren kardeş maddeler oluşturma yoluyla tek belirlenmiş kimyasallara yönelik yasaklardan kaçınmayı başardı.
Dünya çapında 190 milyondan fazla sentetik kimyasal kayıtlı ve ortalama olarak her 1,4 saniyede bir yeni bir endüstriyel kimyasal oluşturuluyor.
BM, endüstrinin 5 trilyon dolardan fazla olan küresel değerinin 2030 yılına kadar iki katına, 2060 yılına kadar dört katına çıkmasını beklediğini söylüyor.
AB’nin çevre komiseri Virginijus Sinkevičius, yeni kısıtlamaların “insanların ve çevrenin endüstriyel, profesyonel ve tüketici ürünlerinde geniş bir kullanım yelpazesine hitap eden en zararlı kimyasallardan bazılarına maruz kalmasını azaltmayı amaçladığını” söyledi.
Alman çevrecilerin araştırmasına göre, 2014-2019 yılları arasında BASF, Bayer, Dow Chemicals ve ExxonMobil gibi sanayi devleri tarafından milyonlarca ton kimyasal madde güvenlik kontrolleri tamamlanmadan kullanıldı.