Günümüzde hava kirliliği, insan sağlığını tehdit eden çevresel problemlerin başında geliyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan 2019’da dünyanın karşılaştığı en önemli sorunlar listesinde de zirvede hava kirliliği yer alıyor. Dünyada her 10 kişiden 9'u kirli hava soluyor ve yılda 7 milyon insan hava kirliliğinin sebep olduğu hastalıklar yüzünden hayatını kaybediyor. Solunum ve akciğer hastalıklarını doğrudan tehdit eden hava kirliliği, çocukların zihinsel gelişimini de önemli oranda etkiliyor. Ayrıca yapılan tıbbi araştırmalar, solunan kirli havanın akciğer kanserinin önemli etkenlerinden biri olduğunu ortaya koyuyor.
Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CityAir) projesi, Türkiye’nin Avrupa Birliği Çevre Müktesebatı ve taraf olduğu uluslarararası sözleşmeler doğrultusunda, vatandaşların soluduğu havanın kalitesini, yaşam kalitesini yükseltmeyi ve kamuoyunda farkındalık oluşturmayı hedefliyor.
Proje kapsamında, yerel yönetimlerin ve illerde konuyla ilgili paydaşların, hava kalitesi yönetiminde emisyon envanteri oluşturma ve modelleme bileşenleriyle, konuyu vatandaşlarımıza nasıl anlatmaları gerektiğinin yöntemleri aktarılıyor. Artan farkındalık ve etkin mücadele ile uzun vadede hava kirliliğine ilişkin bilgi sahibi olma oranının önemli ölçüde artması bekleniyor.
Ülkemizde başlıca evsel ısınma, ulaşım ve sanayi kaynaklı kirleticilerin olumsuz olarak etkilediği hava kalitesi, insan sağlığının yanı sıra ekonomiye de önemli oranda zarar veriyor. Uzmanlar, dünyada hava kirliliğinin sebep olduğu ekonomik kaybın milyarlarca dolar olduğunu belirtiyor. Şehirlerde hava kalitesinin iyileştirilmesi ve kamuoyu farkındalığının artırılması projesi CityAir, öncelikle 31 ilde hava kalitesinin arttırılmasını böylece hava kirliliğinin sağlık ve ekonomiye olumsuz etkisini minimuma indirmeyi hedefliyor.
Bu doğrultuda İzmir, Manisa, Uşak, Muğla, Aydın ve Denizli illerinden yetkililerin katıldığı çalıştayda, hava kirliliği ile ilgili belediyeler ve ilgili paydaş kurumların teknik bilgi ve idari kapasitelerinin artırılması sağlandı. 25-28 Şubat tarihleri arasında düzenlenen Ege hava kalitesi çalıştayında illerin hava kalitesine ilişkin mevcut durum ve gelecekteki planlama detayları tartışıldı. Üç gün süren eğitimlerde, illere özgü emisyon envanterinin gelişim aşamaları, temel ilkeler ve amaçlar ile modelleme üzerinde detaylı olarak konuşuldu. Çalıştayda hava kalitesi yönetimi, tüm bileşenlerine göre uygulamalı olarak çalışıldı ve konunun tüm paydaşlarca tartışılması sağlandı.
Şehirlerde Hava Kalitesinin İyileştirilmesi ve Kamuoyu Farkındalığının Artırılması (CityAir) Projesi hakkında
Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen CityAir Projesi, Türkiye’de 31 ilin hava kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla yürütülüyor. Proje kapsamında, hava kalitesi yönetimine ilişkin konuların; karar vericiler, belediyeler, çocuklar, kadınlar ve toplumun farklı seviyelerinde anlaşılması ve bu konuda farkındalığın artırılması için çalışmalar yapılıyor. Projede yer alan iller; Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak, Adana, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mersin, Osmaniye, Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Afyon, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman, Kayseri, Konya, Nevşehir ve Niğde.
Projenin hedefleri
Hava kalitesinin anlaşılması, korunması ve gerekli yerlerde iyileştirilmesi için kapasitenin artırılması amacıyla yola çıkılan projede belirtilen 31 ilde temiz hava eylem planının güncellenmesi, ulaşım, sanayi, evsel ısınma ve tarım başta olmak üzere sektörel bazda hava kirliliğiyle mücadelede alınacak önlemlerin belirlenmesi ve emisyon yönetimi yol haritasının hazırlanması hedefleniyor. Hava kalitesinin belirli eğitim ve iş birliği faaliyetleriyle korunması amacıyla 31 şehirdeki nihai faydalanıcı personelin kapasitesini artırmak üzere düzenlenen hava kalitesi çalıştayları ve saha ziyaretleri yerel personelin eğitiminde büyük önem taşıyor.
